رول فرمینگ یکی از روش های شکل دهی فلزات است که به عنوان یک فرآیند پرکاربرد و مهم شناخته می شود. با استفاده از این عملیات انواع ورق های فلزی با ضخامت های مختلف برای کاربردهای گوناگون آماده سازی می شوند. با کمک این روش تولید ورق بسیاری از تجهیزات غیر ضروری در کارخانجات کاهش پیدا کرده و هزینه های مربوط به ساخت ورق ها تا حد زیادی صرفه جویی می شود. برای آشنایی بیشتر با انواع رول فرمینگ و فرایند شکل گیری ورق ها با کارشناسان مجموعه آهن رول در ارتباط باشید.
رول فرمینگ ورق چیست؟
برای توصیف رول فرمینگ ورق باید بگوییم که شکل دادن به ورق های فلزی در امتداد مستقیم توسط چندین نورد در دمای اتاق را رول فرمینگ می گویند. رول فرمینگ هم به صورت گرم و هم به صورت سرد ایجاد می شود و محصولات تولید شده با این روش جزء به روز ترین و بهینه ترین روش های تغییر شکل ورق است.
روش های فرآیند رول فرمینگ
در گذشته برای تغییر شکل ورق ها از ابزارهای ساده مانند دستگاه پرس یا دستگاه های خم کاری استفاده می شد که برای انجام کار نیاز به نیروی انسانی زیاد بود. اما امروزه روش رول فرمینگ گسترش پیدا کرده و به دو روش سرد و گرم با سرعت بالاتر ورق ها را شکل و فرم می دهد.
پیشنهاد مطالعه: برای کسب اطلاعات بیشتر درباره انواع ورق فولادی و کاربرد آن ها در صنایع گوناگون، مقاله “انواع ورق آهن و کاربرد گسترده آن در صنایع مختلف” را مطالعه نمایید.
بررسی دو روش فرآیند رول فرمینگ:
رول فرمینگ سرد
ورق هایی که با استفاده از نورد گرم تولید شده اند، برای کاهش ضخامت و تغییر شکل با فرایند رول فرمینگ سرد به ابعاد مورد نظر تبدیل می شوند. در این فرآیند با کمک دو دسته غلطک، سطح ورق ها را کاملا صاف و یکدست می کنند. کیفیت ورق های تولید شده با این فرآیند بسته به خصوصیات دستگاه رول فرمینگ، مهارت اپراتور و نحوه استقرار ورق ها و میزان شکل پذیری آنها مشخص می شود.
رول فرمینگ گرم
در فرایند رول فرمینگ گرم که بیشتر برای ورق های با ضخامت بالاتر صورت می گیرد دما به شدت بالا رفته تا فرم دهی ورق ها بهتر انجام شود. فرایند فرمینگ گرم بیشتر برای محصولات خاصی مانند تیر آهن، نبشی و ورق های فرمینگ ضخیم مانند پلیت ها استفاده می کنند، با تغییر دما سبب نابودی محصولات نشود.
انواع دستگاه های نورد رول فرمینگ
بخش های بسیار مهم در رول فرمینگ دستگاه های است که با کمک آن ها نیروی لازم به غلتک ها وارد می شود و در نهایت می توان و غیرفلزی را فرم داد.
در این بخش به معرفی چند مورد از معروف ترین دستگاه های پرکاربرد در این حوزه می پردازیم:
دستگاه نورد معلق (cantilevered)
این دستگاه جز مهراول ترین دستگاه نورد محسوب می شود زیرا کم هزینه بوده و تنظیمات آن پیچیدگی خاصی ندارد.
دستگاه نورد دوپلکس (duplex)
دستگاه نورد معلق که بر روی یکدیگر قرار می گیرند، دستگاه نورد دوپلکس گفته می شود که می توانند به تمامی محصولات را شکل دهند.
دستگاه نورد دوپلکس ترکیبی (through-shaft duplex)
این دستگاه نورد از ترکیب نورد دوپلکس و نورد استاندارد تشکیل شده اند که با کمک این دستگاه شکل دادن به قسمت مرکزی ورق ها بسیار ساده بوده و محدودیتی در عرض ورق ها برای شکل دهی لبه ندارد.
دستگاه نورد استاندارد و صفحه ای (rafted)
با کمک این دستگاه در مدت زمان بسیار کوتاهی نورد و شکل دهی ورق های فلزی انجام می شود.
مزایای روش رول فرمینگ
در میان روش های متعددی که برای شکل دهی به ورق های فولادی وجود دارد، استفاده از روش رول فرمینگ، مزیت های زیادی را به دنبال دارد که از مهمترین آنها می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- قابلیت فرم دهی بالا
- کیفیت شکل دهی بالاتر نسبت به روش های دیگر
- فرم دهی در یک پروسه تکرار پذیر با سرعت بالا
- قابلیت پرس، جوشکاری، پانچ و قلاب زدن در یک دستگاه
- وارد آمدن کمترین میزان تنش به ورق ها
- استفاده کردن از نیروی ماشینی به جای نیروی انسانی
- کاهش هزینه های تولید به شکل چشمگیر
فرآیند رول فرمینگ
فرایند رول فرمینگ به این مفهوم است که نوارهایی از ورق فلزی را در امتداد مستقیم طولی به وسیله چند جفت نورد کانتور شده بدون تغییر ضخامت صورت می گیرد.
ممکن است تصور کنید و های به دست آمده از رول فرمینگ کاملاً صاف و یکدست و بدون انحنا و جاش است اما در واقع این ورق ها از برخی ویژگی های ظاهری برخوردار می گردند
- خطوط خمش بر روی ورق مستقیم و موازی نیست.
- خطوط خمش ممکن است با زاویه ۹۰ درجه ایجاد شود.
- ورق های فرایند رول فرمینگ ممکن است دارای انحنا و عوجاج باشند.
- ضخامت ورق ها کاهش پیدا می کند.
انواع قالب فرمینگ
برای شکل دهی ورق های فلزی با کمک فرایند فرمینگ از قالب های مختلفی استفاده می شود که شکل و فرم آنها با یکدیگر تفاوت دارد. از پر استفاده ترین قالب های فرمینگ می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- ورق شیروانی
- ورق سفال یا تیپ والرو
- ورق سفال یا تیپ فرانسه
- ورق ذوزنقه یا و عرشه فولادی
- ورق دیواری یا تیپ کانکس
- ورق دیواری یا تیپ دامپا و نما
خرید دستگاه های رول فرمینگ
دستگاه های رول فرمینگ عملیات شکل دهی ورق های فولادی را در یک مسیر مشخص انجام می دهند. از اولین مرحله گذاشتن ورق طلا، عبور ورق از میان غلطک ها و شکل دهی مناسب طی یک راهنما انجام می شود.
در هنگام خرید دستگاه های رول فرمینگ باید متناسب با نیاز و تولیدات خود این دستگاه ها را انتخاب نمایید که در ادامه به چند نکته مهم می پردازیم:
- مشخص کردن سطح انتظارات خود از دستگاه رول فرمینگ
- تعیین ابعاد ورق، جنس ورق، شکل مد نظر، پیچیدگی های آن، طول محصولات مورد نیاز به همراه نقشه از محصول مد نظر
- بررسی شرایط محیط کار از جمله رطوبت، تغییرات دمایی، میزان گرد و غبار
- مشخص کردن تعداد روزهای کاری طی یک هفته و شیفت های کاری بر اساس نرخ تولید
- مشخص کردن میزان صدای تولیدی دستگاه رول فرمینگ بر حسب دسی بل
- مشخص کردن نوع تغذیه دستگاه به صورت دستی و اتوماتیک
- قابلیت نصب و تعویض قطعات فرسایشی مانند غلطک ها و غیره
- امکان استفاده از غلتک های خوشه یا جانبی برای افزایش انعطاف پذیری و کیفیت ورق
- امکان قرار دادن آپشن های بیشتر در پروسه فرم دهی ورق برای افزایش کارایی از جمله قرار دادن پانچ سوراخ، یا صاف کن ورق
به غیر از این موارد اطلاعات فنی نقشه های کار را به شکل کاملاً دقیق مشخص کنید که شامل موارد ذیل می گردد:
- ضخامت ورق ها
- جنس ورق ها
- ضریب برگشت پذیری ورق
- شعاع خم
- زاویه خم
- ابعاد ورق
- خصوصیات استحکام
- تلرانس های وضعیت و هندسی
نتیجه گیری
رول فرمینگ موجب شکل دهی ورق های فولادی می شود که این عملیات در دو روش سرد و گرم با کمک دستگاه های مختلف صورت می گیرد. در واقع رول فرمینگ یک روش مدرن و جدید است که مزیت های زیادی به دنبال دارند و از مهمترین آنها کاهش هزینه ها و کاهش نیروی انسانی در کنار افزایش سرعت تولید است. برای تهیه هر نوع ورق فولادی فرمینگ و دریافت اطلاعات بیشتر در مورد مشخصات این ورق ها کافیست با کارشناسان ما ارتباط بگیرید.
